THE EIGHTEENTH CENTURY

Cut in 1748: Two-line Great Primer ВІаа Letter No. ф^ (fig. 241, p. 230), a type that
Enschedé liked so much that he noted in the specimen that it far surpassed the one
that Plantin had.1

Cut in 1749: Two-line English-bodied ВІаа Letter N0.564 (fig. 242, p. 231), the first Black
Letter ever made for the body.2

The specimen-book of 1748 is witness that by then the foundry was stocked with
the faces in common use, a state of affairs for which Rosart was partly to thank.
Enschedé could now let Fleischman accept orders from other typefounders. They
were eager for his services ; for by this time he had a great reputation in Holland
and outside it, and it was advertised by the progress made by the new foundry at
Haarlem. In the succeeding years, therefore, he is found working for other firms.
The first of such orders came from Van der Putte. Isaac, the father, died in 1748;3

G A L J A R D R О M E I N. №. 1.
De baron van Heyden tot Ootmarfum, gedeputeerde wegens de
provintie ОverijlTel, is gereverteert en ter vergadering van de Stae-
ten Generael verfcheenen. Gitteren is de baron van Cronftrom met
haar Hoog Mog. Prceiident den baron Sloet tot Linderhorft in ge-
fprek geweeft, als meede de luytenant generael baron van der Duyn,
die dien morgen van BrulTel gereverteert is; ook is de generael ma¬
jor Rumph gearriveert, werdende noch verfcheide officieren van de
guarde heden of morgen verwagt, zynde de bagagie van dezelve reeds
gearriveert. Gifteren avond heeft de Groot-Britt. extr. envoyé en
plenipotentiaris de HecrTrevoreen Courier van Londen ontfangen.

ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTVUWXYZ.

ABCDEFGHITKLMNOPQRSTVUWXYZ.

1234567890 :;?Q)iàfti&â

Fig. 234. Bourgeois Roman no. 76, cut by Fleischman in 1745. Resetting
of part ofthe type-specimen of Izaak and Johannes Enschedé, 1748.

Galjart Romein, Courant-Letter, No. 1.
Den 2 Juny, 1768, 's avonds was op het Stadhuis te Amfterdam
een allerprachtigft Ball, 4 welk door de Wel-Ed. Groot Achtb.
Heeren Burgemeefteren en Regeerders dier Stad aan en ter Eere
van hunne Doorluchtige en Koninglyke Hoogheden werdt gegee-
ven; waarop, behalve deeze Doorluchtige Perfoonaadjen en hun
byhebbend Gezelfchap en Gevolg, tegenwoordig waren de Prins
van Hellen-Kaffel, de Prins van Lambefc, Groot-Stalmeefter
van Frankryk, dc Ambaffadeur van Spanje, Marquis del Puente
Fuerte, benevens nog verfcheidene andere Grooten; en voorts
alies wat'er aanzienlyk en van Rang van beide de Sexen in deeze
Stad was, waartoe over de 1400 Biljets uitgedeeld waren. Het
is onmooglyk eene volleedige Befchryving en volkomen Denk-
beeld te geven,aan iemand die 4 zelve niet aanfchouwd heeft,
van al de Luifter, Pracht en Vermögen, welke daarby elkander
gezien werden. De Zaal was met over de 8000 Lampions, al-
temaal van Wafch met differente kleuren, verligt, alle de orde
volgende van de twee boven elkander ftaande Bouwordes, wel¬
ke in dit Gebouw plaats hebben. De Pilafters waren omllingerd
met Guirlandes, die met roode Lamptons waren geïllumtneerd.
De Feftonnen onder de Venders waren in 't Groen, en de beide
Deurgeftellen aan de Groóte Trap en het Portaal van Schepens-
Kamer, van onder tot boven met Ligten van allerlei Kleuren.
De Architraaf en Cornis waren insgelyks met Ligten gantfch door-
gaande bezet. De Orcheften waren Feftonsgewys géillumineerd,
en pronkten in hun midden met het Stads-Wapen. De Koftbaar-
heid van Kleederen, Juweelen en allerlei Soorten van Verlier¬
feien,waarin ieder der Aanweezenden heeft trachten uit te blin¬
ken, is onbefchryflyk. Amfterdam heeft nooit zodanig eene
Vertooning binnen zyne Wallen gezien als deeze. 1234567890

abcdefghijklmnopqrstvwxyzJe

J. M. Fleifchmam (culpfit. 1745.

Fig. 235. Bourgeois Roman N0.76. Resetting of part ofthe
type-specimen of Johannes Enschedé, 1768.

[i] It is in the foot-note to the specimen in the specimen-book of 1757. [2] Ibidem. [3] Kleerboper-Van Stocbtn p. 57°-

226

Ao. I746-

Oprechte

HAERLEMSE

NEDERLANDEN.

OMSTANDIG REL A AS van hetgeen voor, in en nahet Beleg

toan Brüssel van den 27 January tot op den 24 February ge-

pafeert is, volgens de Berichten van binnen en van buyten.

Den 27 January 's morgens ten 5 uuren trok het meefte gedeelte
derFranfeGuarnifoenenvan Valencienne,Maubeuge,Condé,
Doornik, Ryffel en Aath uyt, marcheerende omtrent 30000
Man fterk in 3 Colonnen, d'eene na Soignie, de tweede na Bratne le
Comté, en de derde na Tubio, by zig hebbende 40 Stukken Canon, 12
Mortiersen een groóte quantiteyt Krygs-Munitien: Een van die Corp-
fen arriveerde den 28 dito met het krieken van den dag voor Nivelle,
waarin 70oManZwitzers van'tRegiment Confiant, eenigeVry-Com-
pagnicn en de Huffaren van Waldeklagen,dewelke zigalte maal, vol¬
gens de Franfe berichten, tot Krygsgevangen hebben moeten overge-
ven en na Aath gebragt zyn.

Den 28 January kreeg men door de uytgezonde Patrouillen kond-
fcltap.datde MarfchalGraafvan Saxen,die daags te voorent'Aloft over-
nacht had, met 30000 Man in Afche op Marfch was en verder na Lippe-
lo, Willebroek en Grimbergen: Waar op terftond een Krygs-Raad by
den Graaf van Cauni tz gehouden en ver volgens een Huflaar na Leuven
en Tirlemont afgezonden wierd, met ordre aan de daar leggende Hano-
verfe Troupen van zig ten eerften na Mechelen en Vil voorden te bege-
ven,eu men zond die nacht 1 гооМап met eene goede quantitey tKrygs-
Munitien van hier derwaarts.

Den 29 arriveerde de Marfchal Graaf van Saxen te Marli en deed 2
ßtuggen over het Canaal by deKonings-Moolen ilaan,en dc Grenadiers
die zonder tegenftand gepaffeert hebbende, volgde de overige Armée
in'tgezicht van een fterk Détachement, hetwelk men 'smorgens vroeg
haddoen uytrukken,maar's avonds wederombinnen quam en met het
overige Guarnifoen die nacht onder de Wapenen bleef.

Dienzel ven dag trokken 24 Franfe Regimen ten naO.L.V. van Halle
en de kley ne Ri vierSey ne gepaffeert hebbende zetten ze den Marfch de
geheele nacht door voort door het Soignies-Bofch, en voegden zig's an-
derendaags by die Troupen, de welke daags te vooren het Canaal gepas-
fcert waren, formeerende vervolgens met deeze in de vlakte en boven
d'eeifteSlagboom van Leuven3Linien tuffchen het DorpEscarbeek en
het Bofch van Linthan, waar door Bruffel ingeilooten wierd, waar in
zig 17 Battaillons en 4 Escadrons Diagonders bevonden. De Marfchal
Graaf vanSaxendeeddenCommandanttweemaalenachtereendooreen
Trompetter met verfcheyde dreygementen fommeeren van zig binnen
3 dagen over te geven ; maar kreeg een weygerend Antwoord.

Men vernam dien dag, te weeten den 30 January dat het Guarnifoen
van Mechelen na Antwerpen geretireert, en het Fort der 3Fontey nen
ftormenderhand verovert was.

Den 3 i'snachts trokkendeBeyerfeHuffaren uyt,omzigby denVorft
van Waldek te voegen,en de Ooftenrykfe HulTaren bragtcn eenige Ge-
vangenenbi nnen: De Graaf van Caunitz verhoogde dien dag de Soldye
van yder Soldaat van het Guarnifoen met 3 Stuy vers per dag: De Graaf
van Saxen paffeerde het Canaal en nam zyn Quartier ophetKafteelvan
Beaulieu, terwyl zyne Grenadiers de Laken-Brug en de 3 Gaten be-
machtigden, waarin ze 350 Krygsgevangenen maakten.
Den iFebruary wierd het Kafteel Koukelbergftormenderhand vande
Franfen verovert, die voor de meeftepart de Hoogten van Leuven en
Escarbeek verlatende,de Brug van Laken paffeerden en Poft in4 Dorp
en omtrent Koukelbcrg vatteden : Hier op wierden allede Poorten van
deStadBruffelgeflooten,endeSleutelenaandenGeneraalvanderDuyn
overgelevert.OnzeKondfchappersbragtenbericht,dateenfterkVyand-
lyk Corps by Binch ftond en zig tot aan O.L.V. van Halle uytbreydde.

Den 2 February wierden Leuven en Vilvoorden geinfefteert,en be-
richt gekomen zynde, dat de Franfe zwaare Artillery dien dag te Halle
ftondt'arriveeren,zondendeStaaten van BtabandendeMagiftraatvan
BrutTelGedeputeerden aan den Graaf van Saxen,om hem tefmeekende
Stad met eeneBombardeeringte verfchoonen,het welk ze ook met be-

No. 9

Dingsdagíe

COURANT.

ven, alwaar ze ook eene Battery hadden. 's Avonds ten 8 uuren viel,
eeneSchermutzelingvoor,dewelketot2uuren'smorgcnsduurde,waar
by wy echter maar4dooden en I4gequetrten kreegen, en eenige Bttrge-
ren wierden door de Bomben verplettert.

Den 11 vuurde men geduurig en met fucces uyt onze Artillery op
hunne Loopgraven: By het opkomen van de nacht wierpen de Franfe
verfcheyde Bomben op onze Werken en op de Stad, en tuffchen 6cn 7
uuren deeden ze met veel Verwoedheydeen Storm op het Hoorn werk
buyten de Poort van Efcarbeek, het welk zy ook met den Degen in de
Vuyft zouden vetovert hebben, ten waare de Zwitzcrs zig zo dapper-
lyk hadden gequeeten,dat ze dezelve twee rey zendoorhet werpen van
veele Grenaden cn met de Bajonetten op dc Snaphanen wederom daar
uytdreven: Wy verlooren daarby6oà8oGrenadiers,ende Generaal
van der Duyn, die op het fterk vuuren quam toefehieten, kreeg door
eenKogel van een Snaphaan, die hem de Knoop vanzyn Hoed wegnam,
een ligte Quetzuur aan het Hoofd.

Den 12 's morgens begonnen de Franfen uyt 4 Stukken Canon van 24
fg Brefche op de Stad te fchieten, en continueerden daar mede den ge¬
heele dag. Jegens de nacht deeden ze wederom een Storm op het ge-
melde Hoorn werk, en alhoewel ze geduurende dezelve tuffchen io en
il uuren over de 300 Bomben op de Werken wierpen, en wy daardoor
vry meerVolk danbyde voorgaandeStorm verlooren, wierdenzenoch-
tans wederom met groot Verlies afgeflagen.

Den 13 maakten ze zig door middel van hun Canon Meefter van de
uytterftePallifaden,en attaqueerden jegens dcnavondhetHoornwerk
voor de derde reys, waarvan ze de twee Bol werken geheelen al ruì'neer-
den: Wy verlooren in die Storm omtrent looSoldaten ens à6 Officie¬
ren, maar de Franfen wel tienmaal zo veel. Op ordre van den Generaal
vanderDuynwierdeneenigeHuyzenvoordeVlaanderfePoortinbrand
geftooken. Een Courier van Weenen gekomen, en dien de Franfen
reeds 7 dagen by zig gehouden hadden, wierd zonder Depeches na bin¬
nen gezonden.

Den 14 was onze principaalfte Battery al om verre gefchooten, wes-
halven de Franfen methunne4SrukkenCanonvoortvoerenmetBreích
te fchieten,en maakten eene opening in onzen Wal van eenigeRoeden,
maar de Generaal van der Duyn commandeerde4Battaillons Z witzers,
om de Werken te herftellen, waar op de Franfen zo veel Bomben en
Steenen op dezelve wierpen, dat ze moeften retireeren en de tweede
Pallifaden abandonneeten, na dat over de 300 Man van hen gedood of
gequetft waren.

Deni5warenalleonzeBatteryengedemonteert,enonzeTroupcnmoe-
ften den bedek te Weg van het Hoorn werk verlaten, dewelke de Fran¬
fen terftond innatnen en eene Battery van óStukkenCanonopwierpen,
waar mede dezelve noch voor Zon-ondergangeene Brefche in de Wal
legden, dat io Man te gelyk doorpaffeeren konden: Evenwel deeden
onze dappere Zwitzers al hun beft, om ze wederom van daar te delo-
geeren: Men vuurde de geheele nacht door opmalkanderen, en hadden
wy noch het gebruyk van eenig Canon gehad, zoude men zekerlyк het
Voordeel op de Vyanden behaald hebben.

Den 16 arri veerde een Tambour van de Vyandlyke Oulanen, die met
geblinddoekte Oogen na den Gouverneur Graaf van Lanoyennaden
Commandant Generaal van der Duyn gebragt wierd: Maar zyn Com¬
mune beftond in niets anders, als dat men hem mogttoeftaan eenigPor-
ccleyn voor den Graaf van Saxen te koopen. Dien dag vernam men,dat
een Renfort van öoooManverffchelnfantery by de Franfe Armée gear¬
riveert was, en onze Generaliteyt die nacht een generale Stotm te ge-
moet ziende, wierden alle de Porten met dubbeld getal van Man-
fchap verfterkt,die de Franfen na een hevige en langduurige Aan valzo
wel on tfingen, dat ze niet alleen met groot Verlies te rug geil agen, maar
ook genoodzaakt wierden denbedekte Weg vanhetHoornwerkt'aban-
donneeren. Wy verlooren daar by maar tuffchen de 50 en 60 Man zo
dooden als gequetften.

Deni7wierdeen groóte Krygs-Raad gehouden, en daarin beflooten,
inge valle geen Ontzet quam, met den Vyand over eene Capitulatie te

Fig. 236. Resetting of part of a page of the Haerlemse Courant, 1 March 1746,
the first issue set in Bourgeois Roman no. 76.

227