Ze moetenook bevrijd worden van hun mcnsbeeld, dat ze ontlenen aan de onderdrukkers, met wie zij een
ambivalente verhouding liebben. Mens worden betekent voor hen: worden als de heren’.

Paulo Freire noteert bijvoorbeeld hoe jemand die opzichter wordt, die de leiding krijgt over anderen, vaak
hardvochtiger optreedt dan de baas. Normaal, zegt Freire, vermits hij de hem toegekende macht aanwendt
zoals zijn broodheren. Deze laatsten, van hun kant, ontlenen hun mensbeteld aan de eigen situatie, waara-
an ze niets willen veranderd zien Bewustmakende vorming behelst ook het blootleggen van deze mecha-
nismen, zo niet betekent een revolutie niets meer dan een machtswissel, her vervangen van een heerschap-
pij door een andere. Consciëntisering is dus een noodzakelijke voorwaarde voor een échte revolutie; maar
ze moet ook verdergezet worden nadien, want vaak komt ‘propaganda’ in de plaats van de vroegere déposi¬
taire vorrning. In hun ijver om een nieuwe maatttschappij vorm te geven, leggen de revolutionäre leiders
hun zienswijze op en vergeten ze de dialoog met het volk, waarvan ze voorheen de vurigste voorstanders
waren. Voor Paulo Freire behoort de dialoog trouwens tot de essentie van het mens-zijn: mensen leven niet
‘alleen’, ze zijn ‘met elkaar’ in de wereld. In die zin verminkt de onderdrukker zijn eigen mens-zijn, want
hij is niet ‘met de anderen’ revolutie impliceert dus, naast de erkenning

van de menselijke waardigheid der onderdrukten, tezelfdertijd de humanisering van de onderdrukkers.

Dekker

Recentemente, ajirmava Paulo Freire que “nos anos 60 a educaçâo era ti da como mágica, rucio podia; nos anos 70 e
80 era fida corno negativa, nada podia. Agora, talvez estejamos chegando a urna condiçâo de humildade, aceitando
que a educaçâo näo é a chave de transjormaçâo da sociedade".

De quaìquer modo, apesar dessa nova visào sobre a educaçâo no Brasil, Paulo Freire sustenta que seu mètodo è,
hoje, até mais atual que há très décadas atrás. No fundo, os educadores socialistas brasileiros entendent que a es-
trutura econòmica do País, comandada pelos grandes capitalistas, é que determina a estrutura do Poder político,
dividindo a sociedade brasileira em dois grupos (classes), o da minoría que delém a riqueza e o poder e o da grande
maioria que nada tem e vive à margem do progresso. A influencia marxista foi muito grande nos meíos culturáis
brasileiros e, particularmente na área educacional. Conforme assillala Arnaldo Niskier, em Filosofia da Educaçâo,
“o praxis marxista assumili varias tendencias-, ora é a pedagogia do confito, ora é a educaçâo transformadora
(escola popular) ou ainda a educaçâo contestatària (escola progressista). Seus defensores atribuem à educaçâo um
cardter essencialmente político. A maioria dos críticos de esquerda considera que o sistema de educaçâo nacional
foi organizado para servir ao capitalismo e aos empresarios, contra os intéresses do povo massa e, por isso, deve
mudar. Mudar revolucionariamente. A crítica de fundo socialista vai contra nào só a escola tradicional, conserva¬
dora, humanística, como a escola científica, tecnicista, ciijo objetivo é preparar o homem para o traballio.

This can only be achieved by engaging them in a dialectic process of discovery. The process of
adult literacy requires teachers and learners to enter into a contract of authentic dialogue; they
must become active subjects in this change. This “cultural action” begins with the thematic ex¬
ploration of generative themes, and the facilitating of critical thinking processes. Human
beings, unlike other animals, have the earthly task of “humanising” the world by transforming
it through their objective will (p. 44). Through praxis (constant movement from thought to
action, to thought, etc), humans construct their own reality, and learning is both directed by
this, as well as needed to fulfill this reality construction of what Freire calls “thought-language”.
Literacy cannot be a based on the notion that illiterate people are passive and hungry for words
and reality, and must be “fed” and “filled” up with words. They must create their own under¬
standing of words and thereby alter and change their perceptions of their socio cultural reality.
Freire makes the point that people do not chose to be marginalised by their illiteracy. Their state
of illiteracy is perpetuated by society, which later tries to compensate by saving them
(illiterates) from their misery by giving him “the gift of the word”; again salvation from the de¬
spondency of illiteracy.

abcdefghijklmnopqrstuvwxy 0123456789 ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXY

abcdefghghhnnopqrstuinvxg оігщ6^8д ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXY
abcdefghijklmnopqrstuvwxy 0123456789 ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXY

Yomar Augusto

yo@yvo6.com.br www.yvo6.com.br The Royal Academy oj Яг is, The Hayuc, The Netherlands 2004

designed by vo6